Geçen seneden itibaren okulda edebiyat dersi aracılığıyla yazdığım şiir eleştirilerini burada yayımlamaya karar verdim. Ne yazık ki internetin de ötesinde basılı olarak dahi şiir eleştirisi bulmak, okumak oldukça zor. Bu yönden örnek alınacak yazılara kolayca ulaşılamadığından şiir eleştirisi türü çok fazla gelişemiyor ve bu kısır döngü böylece devam ediyor. En azından lise düzeyinde, iyi kötü yazdığım şiir eleştirilerimi burada paylaşmak istememin bir diğer nedeni de bu.

Attila İlhan’ın ”Kırmızı Pazar” şiirine yazdığım eleştiri ilk şiir eleştirisi denememdi. Kırmızı Pazar şiirini ve ardından da yazdığım eleştiriyi okuyabilirsiniz.

KIRMIZI PAZAR

Kız sen burda yeni misin peki leyla nerde
Hani çekirdek gözlüm örümcekten korkan
Kim ulan beni herkes tanır git patronuna sor
Elektrikçi ihsan dedin mi içkide üstüme yoktur

Leyla güzel kızdı ben böyle göz görmedim
Sen de güzelsin bak omuzların mesela
Biz elektrikçi kısmı karanlıkta güreşiriz
Ölüm tellerde ıslık çalar gözümüz pektir
Saçların kendinden mi sarı boyadın mı
Öyle örtülü bakma içimi karıştırıyorsun

Buranın tesisatını biz yaptık cahit’le beraber
Düğmeye şöyle dokun süt gibi aydınlık
Cahit askere gitti bak leyla da gitmiş
Geceleri uyku tutmuyor işin yoksa cigara iç
Yıldızlar boğazıma dizili inanmazsın
Dilsiz misin nesin bir şey söylesene
İstanbul’dan mı geldin yalnız mısın

Attila İlhan

 ————————————-

YALNIZLIĞIN GÖLGESİNDE

Şiir Eleştirisi

Attila İlhan’ın Kırmızı Pazar şiiri Elektrikçi İhsan’ın yalnızlığını anlattığı bir monolog sayılabilir. Temel olarak İhsan’ın yabancı bir kızla iletişim kurma çabaları da bundan ileri gelir. Sevdiği kız Leyla’dan belirtilmeyen bir sebepten ötürü ayrı kalan İhsan, yalnızlığını içki ve sigara ile bastırmaya çalışmış ama açık bir şekilde bunda başarılı olamamıştır. ‘’Yıldızlar boğazıma dizili inanmazsın’’ derken şair, İhsan’ın içinde biriktirdiği onca söz ve birisiyle paylaşmak istediği pek çok şey olduğunu vurgular.

İhsan Leyla’ya olan özlemini paylaşırken yeni gördüğü bu kızda da onun özelliklerini aramakta; bir bakıma onu, Leyla’nın yerine koymaya çalışmaktadır. Kızın omuzlarında ve saçlarında eski sevgilisinin güzelliğini ararken aslında Leyla’nın yerini kimsenin tutamayacağının da farkındadır. Şair, ‘’karanlık’’ ve ‘’ölüm’’ gibi kelimeleri elektrikçilikle bağdaştırırken aslında İhsan’ın yalnız ve mutsuz durumunu bunlarla sembolize etmiştir.

Şiirde kullanılan basit ve günlük dil, yer yer argoya rastlanması ve şiir kişisinin aklından geçenleri patavatsızca ortaya dökmesi onun çaresizliğine ve bir dert ortağına bu denli muhtaç olmasına işaret eder. Şiirdeki ‘’düğme’’ imgesi İhsan’ın hayatında ihtiyacı olan değişikliği simgelemektedir; o da tıpkı düğmeye dokunup ışığı yakmak gibi hayatını aydınlatmak ister, yaşamını renklendirecek bir varlığa ihtiyaç duyar. Ancak şiirin sonlarında sesine cevap bulamayan İhsan, hayal kırıklığı ve hüzünle, bir de gittikçe çoğalan yalnızlığıyla yine baş başa kalır. Sevgiliye hasret ve bir dert ortağı arayışı şair tarafından İhsan’ın ağzından dillendirilirken temel olarak yalnızlık ve çaresizlik hüzünlü bir derinlikle ortaya konmuştur şiirde.

 Eylül 2011